مقدمه

مدیریت شبکه در ویندوز بدون ابزارهای گرافیکی هم امکان‌پذیر است. CMD و PowerShell ابزارهای اصلی مدیران شبکه برای تست ارتباطات، مدیریت مسیرها، بررسی DNS و مانیتورینگ پورت‌ها هستند.

فهرست مطالب

دستورات پایه شبکه در CMD

ipconfig

نمایش اطلاعات IP، Gateway، DNS.

ipconfig /all
ipconfig /release
ipconfig /renew
ipconfig /flushdns

ping

تست اتصال و زمان پاسخ:

ping google.com -t

tracert

نمایش مسیر بسته‌ها تا مقصد:

tracert 8.8.8.8
خروجی نمونه
Tracing route to 8.8.8.8 over a maximum of 30 hops

  1    <1 ms    <1 ms    <1 ms  192.168.1.1
  2     5 ms     4 ms     5 ms  10.0.0.1
  3    12 ms    11 ms    10 ms  172.16.0.1
  4    15 ms    14 ms    13 ms  ISP-Gateway.example.com [203.0.113.1]
  5    18 ms    17 ms    16 ms  ISP-Router.example.com [203.0.113.2]
  6    22 ms    21 ms    20 ms  google-public-dns-a.google.com [8.8.8.8]

Trace complete.

nslookup

بررسی DNS دامنه‌ها:

nslookup example.com

دستورات پیشرفته شبکه در CMD

netstat

نمایش ارتباطات فعال و پورت‌ها:

netstat -ano
netstat -r

arp

بررسی جدول ARP:

arp -a

route

نمایش و ویرایش جدول مسیریابی:

route print
route add 192.168.20.0 mask 255.255.255.0 192.168.1.1

pathping

ترکیبی از ping و tracert با اطلاعات Packet Loss:

pathping google.com

getmac

نمایش MAC Address کارت‌های شبکه:

getmac /v /fo list

net use

اتصال به منابع شبکه (Share Folder, Printer):

net use Z: \\192.168.1.10\share /user:DOMAIN\user

netsh

ابزاری پیشرفته برای مدیریت شبکه:

netsh wlan show profiles
netsh wlan export profile name="Wi-Fi" folder=C:\ key=clear
netsh int ip reset

جدول خلاصه (Cheat Sheet)

دستور کاربرد اصلی مثال کاربردی
ipconfig نمایش/مدیریت IP و DNS ipconfig /all
ping تست اتصال ping 8.8.8.8 -t
tracert نمایش مسیر تا مقصد tracert google.com
nslookup بررسی رکورد DNS nslookup example.com
netstat نمایش پورت‌ها و ارتباطات netstat -ano
arp نمایش جدول ARP arp -a
pathping تست کیفیت و Packet Loss pathping yahoo.com
getmac نمایش MAC Address getmac /v
route مدیریت جدول مسیریابی route add 10.0.0.0 mask 255.0.0.0 192.168.1.1
net use اتصال به منابع شبکه net use Z: \\server\share
netsh مدیریت پیشرفته شبکه و Wi-Fi netsh wlan show profiles

سناریوهای عملی (Troubleshooting Examples)

کاربر اینترنت ندارد → بررسی DNS

وقتی کاربران گزارش عدم دسترسی به اینترنت می‌دهند، ابتدا بررسی رزولوشن DNS و پاک کردن کش DNS را شروع کنید.

ipconfig /flushdns
nslookup google.com

کندی شبکه → بررسی مسیر

برای مشکلات عملکرد شبکه، مسیر را ردیابی کنید تا گلوگاه‌ها و از دست رفتن بسته‌ها را شناسایی کنید.

tracert 8.8.8.8
pathping 8.8.8.8

شک به وجود بدافزار → بررسی پورت‌های باز

هنگام بررسی بدافزار احتمالی، اتصالات شبکه مشکوک و فرآیندهای در حال اجرا را بررسی کنید.

netstat -ano
tasklist /fi "pid eq "

مشکل در دسترسی به Share Folder

برای مشکلات دسترسی به اشتراک شبکه، از دستور net use برای مپ کردن درایوها و عیب‌یابی احراز هویت استفاده کنید.

net use Z: \\192.168.1.10\share /user:DOMAIN\user

نکات حرفه‌ای برای مدیران سیستم

  • همیشه CMD را با دسترسی Administrator اجرا کنید.
  • خروجی دستورات را برای گزارش ذخیره کنید:
    ipconfig /all > C:\logs\netinfo.txt
  • برای کارهای پیچیده‌تر از PowerShell (Test-Connection, Resolve-DnsName) استفاده کنید.
  • ترکیب netstat + tasklist ابزار قوی برای کشف بدافزارهاست.
  • فایل‌های batch برای توالی دستورات پرکاربرد ایجاد کنید تا زمان صرفه‌جویی شود.
  • از پارامتر /? با هر دستور برای دریافت راهنمای کامل و اطلاعات syntax استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

CMD ابزار قدرتمندی برای عیب‌یابی شبکه در ویندوز است. از بررسی تنظیمات IP تا مدیریت مسیرها و مانیتورینگ پورت‌ها، تمامی این دستورات برای مدیران سیستم و پشتیبان‌های شبکه حیاتی‌اند.

تسلط بر این دستورات توانایی شما در تشخیص و حل مشکلات شبکه را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد. به طور منظم تمرین کنید و این جدول خلاصه را برای مرجع سریع در دسترس نگه دارید.

پرسش‌های متداول

س: آیا دستورات CMD در ویندوز سرور و کلاینت یکسان هستند؟

ج: بله، اما در ویندوز سرور برخی دستورات بیشتری مانند PowerShell Cmdlets در دسترس است.

س: کدام دستور برای کشف پورت‌های باز استفاده می‌شود؟

ج: netstat -ano بهترین انتخاب برای کشف پورت‌های باز و اتصالات فعال است.

س: جایگزین مدرن CMD چیست؟

ج: PowerShell با قابلیت‌های گسترده‌تر و رویکرد شی‌گرا جایگزین مدرن است.

س: چگونه می‌توانم خروجی دستورات را در فایل ذخیره کنم؟

ج: از عملگر > برای هدایت خروجی به فایل استفاده کنید، مثلاً: ipconfig /all > network_info.txt

س: تفاوت بین ping و pathping چیست؟

ج: ping اتصال پایه را تست می‌کند، در حالی که pathping عملکرد ping و tracert را با آمار از دست رفتن بسته ترکیب می‌کند.